مهارت برقراری ارتباط مؤثر(2)
مقدمه:
ارتباط از مؤلفه های اصلی زندگی اجتماعی است. مهارت برقراری ارتباط مؤثر یکی از مهم ترین پیش بینی کننده های سلامت روابط بین فردی است. به همین دلیل مهارت برقراری ارتباط مؤثر به عنوان یکی از اصلی ترین قسمت های آموزش مهارت های زندگی در نظر گرفته می شود.
گوش دادن فعال یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در ارتباط است.
شنیدن و گوش دادن دو مقوله متفاوت هستند. شنیدن عمل ادراک اصوات می باشد. این عمل غیر ارادی بوده و فقط به دریافت محرک های شنیداری اطلاق می گردد.گوش دادن فعالیتی انتخابی است که شامل دریافت و تفسیر محرک های شنیداری می باشد. این عمل رمز گردانی اصوات به معانی را نیز در بر دارد.
گوش دادن به دو طبقه اصلی تقسیم می شود. این دو طبقه عبارتند از گوش دادن فعال و گوش دادن نا فعال. گوش دادن
نافعال از نظر کیفیت کمی بالاتر از شنیدن است و زمانی رخ می دهد که گیرنده پیام، انگیزه زیادی برای گوش دادن دقیق ندارد. گوش دادن به موسیقی، تلوزیون، گوش دادن از روی ادب، نمونه هایی از گوش دادن نافعال هستند.از آنجا که در گوش دادن نافعال تنها بخشی از ذهن درگیر توجه کردن می باشد، لذا هنگام گوش دادن به دیگران، احتمال پرت شدن حواس( یعنی تفکر در مورد چیزهای دیگری غیر از موضوع اصلی) وجود دارد. بهترین راه حل برای حل این مشکل، گوش دادن فعال می باشد. بنابراین گوش دادن فعال را می توان گوش دادن هدفمند معرفی کرد.
اهداف گوش دادن فعال عبارتند از:
- کسب اطلاعات
- گرفتن راهنمایی
- درک دیگران
- حل مشکلات
- فهمیدن احساسات دیگران
- حمایت عاطفی دیگران
گوش دادن فعال به اندازه حرف زدن یا حتی بیش از آن انرژی مصرف می کند.
روش های مؤثر برای گوش کردن فعال:
1- به فرد مقابل توجه کنید:
- به فرد مقابل نگاه کنید.
- نشان دهیدکه به حرف های او علاقه مند هستید.
- کمی به طرف او متمایل شوید.
- نشانه های غیر کلامی او را به شیوه ای ظریف تکرار کنید. با گفتن کلماتی او را به صحبت بیشتر در مورد موضوع تشویق کنید( بله، آهان، خیلی خوب و ....)
- سعی کنید آنچه را که گفته نمی شود را بشنوید.
- ببینید هر چیزی را چگونه می گوید.
- کمتر صحبت کنید
2- سؤال کنید. به این ترتیب:
- به فرد مقابل نشان می دهید که گوش می کنید.
- اطلاعات را جمع کرده و سازمان دهی می کنید.
3- بازخورد داده، بازگو کرده و خلاصه نمایید. توجه نمایید که:
- بازخورد دادن راهی برای بررسی این است که آیا برداشت شما درست است یا خیر.
- برای بازخورد دادن، آنچه را که گوینده گفته است تکرار نموده یا بازگو نمایید.
- گاهی تکرار چند کلمه آخر گوینده، او را به ادامه گفتار تشویق می کند.
خصوصیات گوش دادن فعال:
- برای گوش دادن فعال، شنوندده باید پیام های مختلف را شنیده، معانی را درک کرده و سپس با ارائه بازخورد مطمئن گردد که برداشت وی صحیح بوده است.
- چند نمونه از خصوصیات گوش دادن فعال در زیر آمده است.
- اختصاص زمان بیشتر به گوش دادن بجای صحبت کردن
- عدم تکمیل جملات دیگران
- آگاه بودن از سوگیری ها
- نپرداختن به تخیل یا عدم اشتغال ذهنی با مسائل دیگر
- عدم سلطه جویی در مکالمه
- تعیین پاسخ ها پس از اتمام صحبت های فرد مقابل
- دادن بازخورد
- پرسیدن سؤال های باز
توصیه هایی برای کارآمدتر کردن ارتباط کلامی
- هنگام صحبت کردن:
- مطمئن شوید که شنونده فرصت سؤال کردن یا اظهار نظر کردن را دارد.
- سعی کنید خود را جای شنونده قرار دهید و احساسات او را در نظر بگیرید.
- آنچه را می خواهید بگویید، واضح بیان کنید.
- به شنونده نگاه کنید.
- مطمئن شوید آنچه می گویید با تن صدا و زبان بدنی شما هماهنگی دارد.
- تن و آهنگ صدای خود را تغییر دهید.
- مبهم صحبت نکرده و با بیان جزئیات زیاد موضوع را پیچیده نکنید.
- از دیدن علائم آشفتگی در شنونده غفلت نکنید.
-هنگام گوش دادن:
- سؤال بپرسیدتا کاملاً متوجه شوید که موضوع چیست.
- موضوعات را آن طوری که فهمیده اید خلاصه کنید.
- گوش کنیدو از قضاوت در باره آنچه که گوینده می گوید پرهیز کنید.