آیینه خانه مفخم: شماره ثبت 1167
موقعیت: بجنورد خیابان شریعتی شمالی
بنای آیینه خانه مفخم در شمال شهر و د رانتهای خیابان شریعتی شمالی واقع شده است. این بنا همزمان با عصر ناصری در داخل باغ بزرگی ساخته شده است. آییینه خانه مفخم مقر سردار مفخم، حکمران بجنورد، اسفراین، جاجرم، استرآباد بوده و دیدارهای رسمی با مقامات قاجاری و رجال سیاسی در این مکان صورت می گرفته است. پلان این بنامستطیل شکل بوده ودردوطبقه باتزئینات داخلی وخارجی ساخته شده است. تزئینات خارجی بنا شامل کاشیکاری هفت رنگ، معلقی و اشکال گل و بوته و نقوش انسانی و حیوانی است. این بنا 4 مناره در طرفین ورودی اصلی دارد که روی 2 مناره کلمه محمد 12 بار به شیوه کاشیکاری معلقی تکرار شده است. در طبقه دوم اتاق آیینه کاری شده ای وجود دارد که نام خود را به بنا بخشیده است. تمام دیوارهای داخلی این اتاق با روش مقرنس و قرینه سازی آیینه کاری شده و در قسمت گیلویی سقف ردیفی از عکس رجال سیاسی آن دوره زیر شیشه به نمایش گذاشته شده است. دربهای این اتاق با چوب صندل ساخته شده است و با عاج و استخوان ترصیع شده اند. امروز بنای آیینه خانه به عنوان موزه تاریخ – فرهنگی بجنوردمورداستفاده قرارمیگیرد.
عمارت مفخم:
شماره ثبت در فهرست آثار ملی: 952 موقعیت: بجنورد، خیابان شریعتی شمالی
بنای تاریخی عمارت مفخم بزرگترین و شاخص ترین اثر تاریخی دوره قاجار در استان خراسان شمالی در شهر بجنورد قرار دارد. این بنا در حدود سالهای 1300-1305 (ه – ق) در زمان حکومت ناصر الدین شاه به دستور یار محمد خان شادلو (سردار مفخم) از حکمرانان منطقه ساخته شده است. این عمارت دو طبقه محل سکونت خانواده مفخم بوده وایچری نامیده می شده است. نقشه این ساختمان توسط ممتحن الملک مهدی خانشقانی یکی از نخستین آرشیتکت های ایرانی طراحی گردیده است. این بنا 34 اتاق با دو تالار بزرگ به نامهای تالار آیینه و تالار موزه دارد که با سبک های آیینه کاری، کاشی کاری، و گچبری مزین شده بود. از زیباترین فنون معماری این بنا ا
مقبره امامزاده سید عباس معصوم زاده شماره ثبت در فهرست آثار ملی: 94150
در جنوب شرق بجنورد، بارگاهی با گنبد فیروزه ای رنگی قرار دارد که به معصوم زاده شهرت یافته است. این بقعه مدفن امامزاده سلطان سید عباس فرزند امام موسی کاظم است که در دوره حکومت بنی عباس از مدینه وارد خراسان شده و در اواخر سده دوم هجری وفات یافته است.
پارک بابا امان
در 10 کیلومتری شمال شرق بجنورد و د رکنا رجاده اصلی بجنورد – مشهد، گردشگاه معروف باباامان واقع شده است. درباباامان چشمه ای وجودداردکه درچهارنقطه ازدرون تپه ای می جوشدوآب آن به استخرهایی می ریزدکه بااختلاف سطح ساخته شده تا آبشارهای مصنوعی تولید کند. این پارک که به عنوان یکی از مناطق نمونه گردشگری ملی انتخاب گردیده است با امکاناتی چون متل، رستوران، سوپرمارکت، نانوایی ،نمازخانه و ... هر ساله میزبان تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی است.
پارک تفریحی بش قارداش
این پارک در کیلومتر 6 جاده بجنورد- اسفراین واقع شده است که با دارا بودن آب فراوان، درختان چنار قدیمی استخر شنا، فروشگاه های عرضه مواد غذایی، نماز خانه، سرویس بهداشتی، پارکینگ و ... در طول سال گردشگران زیادی را به خود جلب می نماید. از دیگر جاذبه های این پارک وجود بنای تاریخی است که به مقبره سردار مفخم مشهور گشته است.پلان این بنا مستطیلی و طرح آن از یکی گنبد خانه در وسط و دو تا اتاق کوچکتر در دو سوی آن تشکیل شده است. این بنای تاریخی به شماره 4136 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
آب گرم ایوب پیغمبر
آب گرم ایوب در دهستان گیفان در 95 کیلومتری شمال بجنورد در روستای ایوب واقع شده است. ویژگی منحصر به فرد چشمه آب گرم و خواص درمانی آن سبب شده که به منظور رفع بیماری های پوستی مورد استفاده قرار گیرد.
این چشمه در روزهای تعطیل پذیرای گردشگران است که جهت استفاده از آب گوگردی و بهره وری از خواص آن به روستای ایوب سفر می کنند. این چشمه به عنوان منطقه نمونه استانی انتخاب گردیده است.
شهر بلقیس
شماره ثبت در فهرست آثار ملی :4497 کهندژ بلقیس اسفراین که به شهر بلقیس معروف شده در 3 کیلومتری جنوب شرقی اسفراین کنونی واقع شده است. وسعت این شهر کهن در حدود 150 هکتار و مساحت ارگ(کهندژ) حدود 5 هکتار است. این شهر بر اساس اسلوب معماری ساسانی و شامل سه بخش کهندژ، ربض و شارستان ساخته شده است و مهمترین مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است. کهندژ 29 برج به ارتفاع حدود 11 متر دارد و دروازه اصلی آن در شمال شرقی واقع شده است. این مجموعه تاریخی را می توان جزو عظیم ترین میراث های خشتی ایران تلقی کرد که در طول تاریخ همواره به عنوان یکی از شهرهای مهم در حاشیه جاده معروف ابریشم قرار داشته است.
روستای استاد فاروج
این روستا در 30 کیلومتری جنوب غربی شهرستان فاروج واقع شده است. روستای استاد آب و هوای معتدل کوهستانی دارد و از جاذبه های آن علاوه بر چشم اندازهای طبیعی زیبا می توان به تخت حصار، قلعه کهنه، مسجد جامع، حمام قدیمی و بنای امامزاده اولیاء اشاره نمود. در استاد صنایع دستی مختلفی از جمله قالیبافی رواج دارد. ورزش محلی کشتی با چوخه، انواع غذاها و نان محلی مراسم جشنی نوروز و سیزده بدر، تعزیه خوانی و ... به این روستا چهره منحصر به فردی بخشیده است.
روستای اسفجیر
روستای اسفجیر در 25 کیلومتری شمال غربی شهرستان فاروج و در بخش خبوشان واقع شده است.
تنگه ورودی، دشت و تپه های منتهی به روستا، در ابتدای ورودی روستا دیده می شود. روستا بر روی دوتپه بنا شده است که یک رودخانه از وسط آن میگذرد. اسفجیر دارای تپه ای پر آب و سر سبزی است که به دربند معروف بوده و در شمال روستا واقع و گردشگران بیشماری را پذیرا می باشد. چشمه های انتهای آب دربند از لحاظ آب معدنی بسیار مفید می باشد. همینطور در مسجد این روستا درخت چناری وجود دارد که به گفته های روستا بیش از 500 سال قدمت و تنه آن 7 متر قطر دارد.
منطقه گردشگری خسرویه:
روستای خسرویه در دامنه رشته کوههای زیبای شاه جهان و در فاصله 25 کلومتری جنوب غربی فاروج در دل دره ای سبز سر سبز جای گرفته است. خسرویه زادگاه عالم ربانی آقا نجفعلی قوچانی است و از بافت سنتی و معماری بسیار غنی برخوردار است. علاوه بر بافت سنتی و مذهبی، خسرویه از جادبه های طبیعی از جمله چشمه های جوشان استخرهای پرورش ماهی قزل آلا با تنوع محصولات باغی شامل: سیب، گلابی، گیلاس، گردو و ... برخوردار است. از جمله آثار این روستا می توان به امامزاده بابا و بی بی قلعه سنگی و سنگ قبرهای گورستان قدیمی باخط ثلث جلی با قدمت بیش از 700 سال و 2 صندوق منبت کاری شد، امامزاده اشاره نمود که حکایت از قدمت روستا به دوران قبل از صفویه دارد.
دره مایوان فاروج
دره زیبای مایوان به طول تقریبی 25 کیلومتر در شهرستان فاروج واقع شده و آب و هوای بسیار مطلوب و مناظر طبیعی دارد. در سراسر دوره درختان گردو و بادام روییده و علاوه بر ایجاد محیطی سرسبز به رونق اقتصادی منطقه کمک می کند این دره، به بهشت فاروج معروف است.
قلعه جلال الدین
شماره ثبت در فهرست آثار ملی: 1577/3 موقعیت: حد فاصل شهر گرمه و جاجرم
قلعه جلال الدین یکی از برجسته ترین قلعه های نظامی خراسان قلمداد می شود که در سده های 7-6هجری ساخته شده است. این قلعه با مصالح سنگ و ساروج بر بلندای کوهی بنا شده که بر تمام دشت اطراف مشرف است. موقعیت ساخت بنا در بلندای کوه ستبری دیوارها و ارتفاع برج و باروها قلعه جلال الدین را به دژی مستحکم و نفوذ ناپذیر تبدیل کرده است.
رباط قره بیل
شماره ثبت در فهرست آثار ملی: 4574 موقعیت: شهرستان گرمه، روستای رباط قره بیل
کاروانسرای یا رباط قره بیل یکی از دیگر کاروانسراهای تاریخی شهرستان گرمه است که به احتمال فراوان قدمت بنای اولیه آن به قرون 4-5 هجری می رسد و د رمتون تاریخی از آن به نام رباط املوتلو یاد شده است. بعدها در دوره تیموری و زمانی که شاهراه کهن گرکان- نیشابور برای دسترسی به مشهد احیا می شود، به دستور وزیر با تدبیر دربار تیموری، میر علیشیر نوایی، رباط هایی در طول این مسیر ساخته شده و یا رباط های قدیمی مرمت میشود. این کاروانسرا، بامصالح سنگ، ساروج، گچ و آجر بنا شده و پلان چهار گوش با دو حیاط بزرگ و کوچک دارد.
بنای شاهزاده ابراهیم دربند
شماره ثبت در فهرست آثار ملی: 11076
موقعیت: شهرستان جاجرم – یک کیلومتری شمال روستای دربند
آرامگاه شاهزاده ابراهیم یکی از یادمانهای مذهبی – تاریخی قرون 7-8 هجری شهرستان جاجرم است.بنای امامزاده دردامنه شرقی تپه ای قرارداردکه دربردارنده لایه های استقراری ازقرون 7-8 تادوره صفوی است به اعتقاد اهالی،مدفن امامزاده ابراهیم، برادر امام رضا (ع) است.
امازاده دلاور: شماره ثبت در فهرست آثار ملی : 723
در فاصله دو کیلومتری شمال شهرآشخانه بقعه متبرکی وجود دارد به نام امامزاده دلاور یا محمددیباج که بنا به نقل قول های موجود از نوادگان امام رضا (ع) بوده است بنای ساختمان آن از آجر و آهن است که دارای یک گنبد و دو مناره می باشد و از نظر نمای بیرونی کاملاً نوساز شده است.
آتشکده اسپاخو
شماره ثبت در فهرست آثار ملی: 1579
شهرستان مانه و سملقان روستای اسپاخو: برجسته ترین اثرمذهبی دوره ساسانی در خراسان شمالی آتشکده اسپاخو است که در محل به کلیسا مشهور است.
آبشار بیار: این آبشار به فاصله یک کیلومتری جنوب شهر آشخانه ودرجوارروستای بیارواقع شده است .
سد شیرین دره
دریاچه این سد به لحاظ شنا، قایقرانی و ماهیگیری و سیاحتی مکانی بسیار دیدنی و جالب توجه است. راه ارتباطی از طریق جاده آسیایی می باشد که در حدود 25 کیلومتر است. این سد بر وری رودخانه شیرین دره ساخته شده است.
مقبره امامزاده گلزار کشانک: بنای مقبره امامزاده گلزار در فاصله 13 کیلومتری مرکز شهرستان آشخانه و در کنار جاده آسیایی در دامنه سرسبز ارتفاعات بلند روستای کشانک قرار دارد. این مقبره مدفن امامزاده سلطان ابراهیم (ع) معروف به امامزاده گلزار می باشد.
آرامگاه ذکریا لبی
در 70 کیلومتری شمال شرقی شیروان حد فاصل نامانلو و منطقه گلول در قلعه ای صعب العبور یکی از ارتفاعات منطقه، کنبدی سر سبز نمایان است که به مقبره ذکریای پیغمبر شهرت دارد. طبق روایت قدیمی این گنبد در محل سر بریده شده امام محمد ذکریااحداث شده است. و بدن آن بزرگوار در فاصله نزدیکی از محل گنبد قرار گرفته که مورد استنادو احترام اهالی است.
روستای اسطرخی
در کیلومتر 28 جنوب شهر شیروان و در دهستان گلیان روستایی زیبا به نام اسطرخی وجود دارد که در دره نسبتاً ژرف قرار گرفته است. و رودخانه ای از وسط این دره وروستا می گذرد که از چندین چشمه کوچک و برزگ تشکیل شده است و پس از طی مسافت کوتاه به آبشاری زیبا و بلند تبدیل می گردد و آب از ارتفاع 20 متری به ته دره سرایزر می شود. این آبشار که بلندترین آبشار منطقه بشمار می رود و در بین مردم به آبشار شارشار معروف است. دامنه شرقی و غربی اسطرخی را درختان انبوه فرا گرفته است که بیشتر حالت جنگلی دارد.
